Gospodarka Republiki Słowackiej
oraz polsko – słowacka wymiana handlowa w 2009r.
Według danych Słowackiego Urzędu Statystycznego, Słowacja w 2009 r. po raz pierwszy od 2000r. odnotowała spadek PKB. W cenach stałych PKB za 2009r. w porównaniu z rokiem poprzednim wyniósł -4,7% (w cenach bieżących -5,8%). Na przestrzeni roku następowała stopniowa poprawa wybranych wskaźników makroekonomicznych (w 1 kwartale PKB wyniósł w cenach stałych -5,7%, w 4 kwartale -2,6%).
Słowacja, której gospodarka należy do najbardziej otwartych w UE odczuwała spadek popytu ze strony najważniejszych partnerów handlowych, co potwierdza spadek eksportu o 19,8%. Jeszcze większy spadek, o 23,4%, odnotował słowacki import. Z tym faktem koresponduje i spadek popytu wewnętrznego o 5,8%.
Pogarszającą się od końca 2008 roku sytuację gospodarczą Słowacji dodatkowo skomplikowało całkowite wstrzymanie dostaw gazu na ok. 2 tygodnie w efekcie rosyjsko-ukraińskiego konfliktu w styczniu 2009 r. W efekcie około 1000 zakładów przemysłowych musiało w istotny sposób ograniczyć lub zawiesić produkcję, co spowodowało straty dla gospodarki Słowacji w wysokości około 1,2 mld EUR.
Najważniejszym wydarzeniem dla słowackiej gospodarki w 2009r. było przystąpienie do strefy euro. Proces wprowadzania euro odbył się sprawnie i bezproblemowo. Wszystkie instytucje i służby finansowe, ale także handel detaliczny i gastronomia były bardzo dobrze przygotowane do tej operacji. Nie potwierdziły się obawy związane z tzw. changeover effect, czyli nie nastąpił wzrost cen. Pozytywnym zjawiskiem był jednorazowy napływ gotówki od obywateli do słowackich banków (tzw. skarpetowe pieniądze, które zostały wymienione na euro) w czasie, kiedy większość europejskich instytucji finansowych borykała się z brakiem gotówki. Domowe oszczędności przekazane do banków osiągnęły wartość 2,5 mld SKK, tj. 83 mln EUR, czyli 15% wszystkich wkładów obywateli. Oceniając rok funkcjonowania euro na Słowacji, należy stwierdzić, że europejska waluta była czynnikiem stabilizującym słowacką gospodarkę i chroniącym ją przed spekulacjami rynków finansowych w warunkach globalnego kryzysu. Z drugiej strony na skutek osłabienia walut krajów sąsiednich względem euro, znacznie ucierpiała konkurencyjność słowackich towarów i usług, czego efektem było zjawisko masowej turystyki zakupowej (szacuje się, że wpływy do budżetu z tytułu podatku mogły się zmniejszyć nawet o 400 mln EUR). W II półroczu 2009 r. sytuacja zaczęła się stabilizować. Należy podkreślić, że w długoterminowym horyzoncie euro będzie zdecydowanym atutem słowackiej gospodarki, szczególnie w kontekście pozyskiwania inwestycji zagranicznych, jak i kosztów obsługi zadłużenia zagranicznego.
Produkcja przemysłowa
W porównaniu z rokiem 2008 indeks produkcji przemysłowej Słowacji odnotował spadek o 14,6%. Jednak w 4 kwartale 2009 r. odnotowano jej międzyroczny wzrost o 1,1%. Na spadku ogólnej produkcji przemysłowej najbardziej odzwierciedlił się spadek produkcji środków transportu o 27,3%, spadek produkcji maszyn o 23,3% i produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych o 22,4%. Wzrost odnotowano natomiast w produkcji produktów komputerowych o 5,1% oraz w produkcji koksu i wyrobów ropopochodnych o 1%.
Pod względem przeznaczenia spadła produkcja środków inwestycyjnych o 26%, produkcja półfabrykatów o 14,9%, produkcja środków spożycia bieżącego o 7,9%, a produkcja dotycząca energetyki obniżyła się o 5,1%. Natomiast o 0,7% wzrosła produkcja środków długotrwałego spożycia.
Analogiczna sytuacja dotyczy przychodów przemysłu, które międzyrocznie obniżyły się o 18%, głównie na skutek spadku przychodów produkcji przemysłowej o 19,9%. Niższe przychody odnotowano także w górnictwie (- 12,4%), dostawie wody i gospodarce odpadami (- 8,5%) oraz dostawie energii elektrycznej i gazu (-6,5%).
Struktura przychodów w przemyśle
wg wielkości przedsiębiorstw: Struktura przychodów w przemyśle
wg regionów:
Rolnictwo
Przychody ze sprzedaży produktów zwierzęcych zanotowały spadek o 8%. Najbardziej, o 17,7% spadły przychody w sprzedaży trzody chlewnej. Spadek odnotowano także w przychodach ze sprzedaży drobiu (-10,7%), mleka krowiego (-10,4%) i bydła rzeźnego (-2,1%). W porównaniu z 2008r. obniżył się stan pogłowia bydła (- 3,4%) oraz trzody chlewnej (-1,0%). Z kolei wzrósł stan drobiu (+21,0%) i pogłowia owiec (+4,2%). Produkcja mleka w 2009r. wyniosła 929,4 mln litrów (- 9,5%), a jaj kurzych 1 176,4 mln sztuk (-1,0%).
Przychody ze sprzedaży produktów roślinnych wzrosły o 60,3%. Zbiory zbóż w 2009r. były niższe niż w roku poprzednim (-19,5%), lecz wyższe niż średnia za ostatnie trzy lata (+ 1,3%). Zbiory zbóż były międzyrocznie niższe o 19,5%, roślin strączkowych o 15,4% , ziemniaków o 11,9% oraz roślin oleistych o 5,9%. Natomiast zbiory rzepaku w porównaniu z 2008r. były wyższe o 32,4%, lecz w porównaniu ze średnią za ostatnie trzy lata były niższe o 5,9%.
Sprzedaż zwierząt rzeźnych i produktów zwierzęcych w 2009r.
Wyszczególnienie j.m. 2009 Dynamika 2009/2008
Bydło tona żywca 49 831 97,9
Trzoda chlewna tona żywca 83571 82,3
Drób tona żywca 92 336 89,3
Mleko krowie tys. l 830 079 89,6
Budownictwo
Wartość produkcji budowlanej w 2009r. była o 11,3% niższa niż w roku poprzednim. Produkcja budowlana na rynku krajowym była niższa o 11,1%, a na rynkach zagranicznych o 16,6%. Przychody przedsiębiorstw budowlanych ze sprzedaży towarów i usług międzyrocznie obniżyły się o 13,9%. Wydajność pracy w budownictwie, mierzona wartością produkcji na jednego zatrudnionego była niższa niż w 2008r. o 13,0% i wyniosła 30 970,8 EUR. Średnia płaca w budownictwie wynosiła 558,8 EUR, co oznacza jej wzrost o 0,6%. W 2009r. na terenie Słowacji rozpoczęto budowę 20 325 mieszkań (-28,2% w porównaniu do 2008r.), a zakończono budowę 18 834 mieszkań (+ 9,6% niż w 2008r.). Na koniec grudnia 2009r. w budowie było 67 597 mieszkań. Najwięcej mieszkań oddano w woj. bratysławskim (5 982), a najmniej w koszyckim (1009).
Turystyka
W 2009r. Słowację odwiedziło 1 298,1 tys. osób z zagranicy, tj. o 26,5% mniej niż w 2008r. Spośród osób przyjeżdżających z zagranicy Czesi stanowili 32,8%, Polacy 12,7%, Niemcy 10,3%, Węgrzy 4,3%, Austriacy 3,9%, Włosi 3,9%, Brytyjczycy 3,3%, Rosjanie 1,8% i Ukraińcy 1,6%. W porównaniu z 2008r. wzrósł udział turystów jedynie w przypadku turystów z Malty. Chociaż w wyrażeniu procentowym dynamika wzrostu liczby turystów z Malty osiągnęła 216%, to liczbach absolutnych jest to wzrost tylko o 658 osób. Natomiast w przypadku przyjazdów wszystkich innych narodowości odnotowano spadki. Najistotniejszy spadek liczby turystów odnotowano wśród Polaków (o 46,6%), których w 2009r. na Słowację przyjechało 164,7 tys. Ponadto z Republiki Czeskiej Słowację odwiedziło 425,4 tys. osób (spadek o 20,8%), a z Niemiec 134,0 tys. osób (spadek o 18,6%). Baza noclegowa odnotowała międzyroczny spadek przychodów (o 18,1% w c.b.), które wyniosły 230,5 mln EUR. Wpływy dewizowe Słowacji z aktywnego ruchu turystycznego w 2009r. osiągnęły wartość 1 674,5 mln EUR, co w porównaniu z 2008r. oznacza ich spadek o 8,5%. Wydatki dewizowe obywateli Słowacji na cele turystyczne osiągnęły wartość 1 504,1 mln EUR i spadły o 1,3%. Nadwyżka na saldzie turystyki zagranicznej Słowacji w 2009r. wynosiła 170,4 mln EUR, co oznacza jej spadek o 44,4% w stosunku do roku 2008r.
Inflacja
Ceny dóbr konsumpcyjnych w 2009r. w porównaniu do 2008r. wzrosły łącznie o 1,6%, (co stanowi historycznie najniższy wzrost), w tym wzrost: napojów alkoholowych i tytoniu o 8,0%, czynszów, wody, energii elektrycznej i gazu o 6,6%, opieki zdrowotnej o 6,6%, oświaty o 5,5%, usług hotelowych i restauracyjnych o 5,0%, różnych towarów i usług o 1,4% oraz usług pocztowych i telekomunikacyjnych o 0,4%. Natomiast spadły ceny usług transportowych o 6,4%, artykułów spożywczych i napojów bezalkoholowych o 3,2%, mebli i wyposażenia wnętrz o 2,3%, rekreacji i kultury o 0,9%, oraz odzieży i obuwia o 0,8%. W październiku 2009r. Słowacja po raz pierwszy w historii odnotowała deflację (-0,1%).
Budżet państwa
Wpływy do budżetu państwa w 2009r. wynosiły 10 540 795,6 mln EUR (96,1% planu rocznego), a wydatki 13 332 046,6 mln EUR (94,4% planu). W porównaniu z 2008 r. wpływy osiągnęły dynamikę 92,9, natomiast wydatki 110,6. Na koniec 2009r. deficyt budżetowy Słowacji wyniósł 2 791 251,0 EUR (w roku poprzednim 704 167,1 EUR), co stanowi dynamikę 396,4. W strukturze wpływów budżetowych podatki stanowiły 76,1%, granty i transfery 16,0%, a pozostałe wpływy 7,9%. Wzrost wydatków budżetu o 10,6% w porównaniu z 2008r. związany jest z rosnącymi wydatkami bieżącymi o 6,9%, a także kapitałowymi o 34,3%.
Dynamika deficytu państwa (396,4) i jego rekordowa wartość 2.791.251,0 są niepokojące z punktu widzenia finansowej stabilności Słowacji. Ponadto, biorąc pod uwagę wybory parlamentarne (czerwiec 2010r.) należy się spodziewać raczej podwyższenia wydatków ze strony rządu, niż działań w kierunku zmniejszenia deficytu finansów publicznych.
Realizacja budżetu państwa RSł w 2009r. (w tys. EUR)
Wyszczególnienie Stan na 31.12.2009 Stan na 31.12. 2008 Dynamika 09/08 Budżet państwa (2009r.) Zaawansowanie w %
Wpływy budżetowe RSł ogółem 10 540 795,6 11 352 426,6 92,9 10 971 204,0 96,1
Wpływy podatkowe – w tym: 8 024 935,2 9 022 936,8 88,9 7 870 610,0 102,0
- VAT 3 846 378,2 4 632 451,7 83,0 3 715 414,0 103,5
- akcyza 1 835 376,1 1 905 972,6 96,3 1 829 166,0 100,3
- podatek dochodowy od OP 2 129 605,9 2 121 824,6 100,4 2 077 527,0 102,5
- podatek dochodowy od OF 28 616,9 117 944,1 24,3 38 918,0 x
Wpływy niepodatkowe 828 186,7 873 909,4 94,8 676 188,0 122,5
Granty i transfery 1 687 673,7 1 455 580,4 115,9 2 424 406,0 69,6
Wydatki budżetowe RSł ogółem 13 332 046,6 12 056 593,7 110,6 14 125 290,7 94,4
Wydatki bieżące – w tym: 11 173 060,8 10 449 550,4 106,9 11 898 135,9 93,9
- dotacje 1 087 324,0 1 079 743,7 100,7 1 078 033,1 100,9
- transfery do gmin i sam. teryt. 1 208 623,0 1 011 389,2 119,5 1 108 390,5 109
- wpłaty do budżetu UE 612 115,9 519 571,0 117,8 637 154,3 96,1
Deficyt / nadwyżka -2 791 251,0 -704 167,1 396,4 -3 154 086,7 88,5
Bezrobocie
Liczba osób bezrobotnych na Słowacji w 2009r. wyniosła 324,2 tys., co oznacza jej najwyższy poziom za ostatnie trzy lata. Średnioroczna stopa bezrobocia wyniosła 12,1%. Stopa bezrobocia stopniowo rosła z 10,5% w 1 kwartale do 13,9% w 4 kwartale. Najwyższe bezrobocie utrzymuje się w woj. bańsko-bystrzyckim (18,8%), najniższe tradycyjnie odnotował region bratysławski (4,7%). Ponadto bezrobocie wyższe niż średnia krajowa odnotowano w woj. preszowskim (16,2%), koszyckim (15,5%) i nitrzańskim (13%). Natomiast poniżej średniej odnotowano w woj. żylińskim (10,6%), trnawskim (9,1%) oraz trenczanskim (7,3%).
Struktura bezrobotnych w 2009r.
Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych
w tys. osób Dynamika 2009/2008
Razem, w tym: 324,2 125,9
- mężczyźni 170,8 137,1
- kobiety 153,5 115,6
Wg sektorów:
- przemysł 100,0 192,3
- rolnictwo i leśnictwo 10,9 96,5
- budownictwo 21,3 166,4
- handel hurtowy i detaliczny 25,6 120,2
- transport 10,4 203,9
- informatyka 1,6 100,0
- finanse i ubezpieczenie 1,9 118,8
- edukacja 4,1 70,7
- opieka zdrowotna 6,4 100,0
Średnia płaca
Średnia płaca nominalna na Słowacji w 2009r. międzyrocznie wzrosła o 3% i wyniosła 744,5 EUR, co stanowi najniższy międzyroczny wzrost od 1989r. Realnie płace wzrosły 1,4%. W sektorze przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 20 pracowników średnia płaca nominalna wzrosła o 1,3% i wyniosła 831,5 EUR, a w przedsiębiorstwach poniżej 19 pracowników o 6,1% i wyniosła 664,5 EUR. W organizacjach finansowanych z budżetu państwa średnia płaca wzrosła o 8,3% i wyniosła 679,7 EUR, a w organizacjach dotowanych z budżetu państwa o 6,6% do 772,3 EUR.
Średnia płaca nominalna oraz stan zatrudnienia w RSł w 2009r.
Wyszczególnienie Średnia płaca nom.
w EUR Dynamika
płac nom. 2009/2008 Ilość zatrudnionych
w tys. osób Dynamika
ilości zatrudnionych 2009/2008
Produkcja przemysłowa 754,1 102,6 497,8 85,0
Budownictwo 558,8 100,6 184,4 102,0
Handel hurt. i detal. 722,1 98,9 380,5 99,5
Finanse i ubezpieczenia 1396,0 100,0 40,9 96
Hotele i restauracje 480,3 92,7 52,5 93,6
Transport 768,3 100,2 140,2 101,0
Informatyka 1413,1 103,0 49,5 101,2
Administracja i obrona 972,0 105,0 147,5 100,9
Edukacja 643,2 107,3 165,8 100,3
Opieka zdrowotna 670,8 105,4 138,6 98,3
Zadłużenie zagraniczne
Na koniec 2009r. zadłużenie zagraniczne Republiki Słowackiej wyniosło 65,3 mld USD. W porównaniu ze stanem na koniec 2008r. zadłużenie zagraniczne wzrosło o 24,3% (długoterminowe o 9,9%, a krótkoterminowe o 37,9%).
Zadłużenie zagraniczne Republiki Słowackiej
Wyszczególnienie w mln USD
31.12.2009 31.12.2008 31.12.2007
Zadłużenie zagraniczne RSł ogółem 65 314,1 52 526,7 44 308,8
Zadłużenie długoterminowe ogółem 27 919,2 25 414,8 20 709,7
z tego: - rząd, NBS, gminy 11 406,9 10 313,3 9 502,4
- banki komercyjne 3 983,7 3 334,6 2 150,8
- przedsiębiorstwa i inne sektory 12 528,6 11 766,9 9 056,5
Zadłużenie krótkoterminowe ogółem 37 394,9 27 111,9 23 599,1
z tego: - rząd, NBS, gminy 21 507,0 0,0 0,0
- banki komercyjne 3 781,7 15 321,6 12 095,7
- przedsiębiorstwa i inne sektory 12 106,2 11 790,3 11 503,4
Rozwój zadłużenia zagranicznego Słowacji w 2009r.
(wg oficjalnych informacji NBS w mld USD):
Struktura organizacyjna podmiotów gospodarczych
Na koniec 2009r. Urząd Statystyczny RSł posiadał w ewidencji 179 352 osób prawnych, w tym 127 409 przedsiębiorstw oraz 51 943 podmiotów non-profit. W porównaniu z 2008r. wzrosła liczba przedsiębiorstw o 6,2%, a podmiotów non-profit o 3,8%.
Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w stosunku do 2008r. spadła o 1% i wyniosła 413 867, w tym liczba osób prowadzących działalność w formie wolnych zawodów wzrosła o 4,6%, a rolników indywidualnych spadła o 2,1%. Najwięcej przedsiębiorstw zarejestrowanych było w woj. bratysławskim (43 034). W pozostałych województwach od 11 107 w woj. trenczańskim do 13 296 w woj. koszyckim. W przypadku osób fizycznych 15,3% prowadziło działalność gospodarczą na terenie woj. bratysławskiego, 14,5% w woj. preszowskim, i 14,3% w woj. żylińskim. W pozostałych województwach odsetek osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wynosił od 10,4% w woj. koszyckim do 12,7% w woj. nitrzańskim.
Struktura własnościowa przedsiębiorstw słowackich wg stanu na 31.12.2009r.
Wyszczególnienie Liczba Udział w %
Przedsiębiorstwa ogółem
(dynamika 2009/2008 =106,2%) 127 409 100,0
- w tym: publiczne 637 0,5
prywatne 126 772 99,5
- z tego: zagraniczne 16 987 13,4
międzynarodowe 7 099 5,6
Porównanie wybranych wskaźników UE 27 i krajów Grupy Wyszehradzkiej za 2009r.
Wskaźnik/ kraje UE 27 Słowacja Polska Czechy Węgry
PKB, dynamika w stosunku do 2008r. 95,8 95,3 94,2 95,8 93,5
Przeciętna roczna stopa inflacji, HICP w % do 2008r. 1,0 0,9 4,0 0,6 4,0
Stopa zatrudnienia w % *) 64,8 60,1 59,9 65,2 55,5
Harmonizowana stopa bezrobocia w % 8,9 11,9 8,2 6,8 10,0
Dynamika produkcji przemysłowej (2005r.= 100) 91,2 117,9 120,5 107,4 97,9
Dynamika produkcji budowlanej (2005r.= 100) 94,1 121,5 154,8 113,5 77,5
* III kwartał 2009 Źródło: Eurostat
Inwestycje zagraniczne
Wg dostępnych (niezweryfikowanych) danych Narodowego Banku Słowacji za 3 kwartały 2009 na Słowację napłynęły bezpośrednie inwestycje zagraniczne wartości 745,7 mln EUR. Polskie inwestycje wyniosły 4,97 mln EUR. 65% BIZ związane było z działalnością naukowo-techniczną, następnie 25% zainwestowano w produkcję przemysłową oraz po 4% w handel i dystrybucję energii i gazu.
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Słowację za okres 3 kwartałów 2009r.
w tys. EUR 745 723
1. Brazylia 516 352
2. Dania 68 377
3. Austria 48 676
4. Niemcy 41 516
5. Cypr 41 412
6. Francja 36 698
7. Korea Południowa 30 411
8. Włochy 15 363
9. Malezja 15 000
10. Luksemburg 14 702
11. Wyspy Kajmana 10 999
12. Hiszpania 9 000
13. Wielka Brytania 8 921
14. Polska 4 971
15. USA 4 156
16. Japonia 3 936
17. Wyspy Dziewicze Brytyjskie 2 900
18. Islandia 1 993
19. Węgry 1 771
20. Szwecja 1 000
Handel zagraniczny
Według danych Urzędu Statystycznego RSł, obroty handlu zagranicznego Słowacji w 2009r. były o 21,6% niższe niż w roku poprzednim i wyniosły 78 245 mln EUR. Wartość eksportu spadła o 19,8% i wyniosła 39 716 mln EUR, a wartość importu obniżyła się o 23,4% i wyniosła 38 529 mln EUR. Handel zagraniczny na koniec 2009r. osiągnął aktywne saldo w wysokości 1 187 mln EUR.
Najwyższy deficyt handlowy w 2009r. odnotowano wobec Korei Południowej (-2 566 mln EUR), następnie Rosji (-2 054 mln EUR), Chin (-1 696 mln EUR), Tajwanu (-547 mln EUR) oraz Japonii (-465 mln EUR). Największą nadwyżkę Słowacja uzyskała wobec Niemiec (+1 529 mln EUR), następnie Francji (+1 300 mln EUR), Polski (+1 297 mln EUR), Austrii (+1 198 mln EUR) oraz Wielkiej Brytanii (+920 mln EUR).Słowacja w 2009r. miała dodatni bilans handlowy z krajami UE o łącznej wartości 8 005 mln EUR. )
Eksport
Największymi odbiorcami słowackich towarów w 2009 roku były następujące kraje: Niemcy (20,1%), Czechy (12,9%), Francja (7,8%), Polska (7,2%), Węgry (6,3%), Włochy (6,1%), Austria (5,8%), Wielka Brytania (4,8%), Rosja (3,6%) oraz Holandia (3,0%). Na ww. 10 krajów przypadło 77,6% eksportu ogółem. Udział krajów UE w słowackim eksporcie wyniósł 85,7%.
Największy udział w eksporcie w 2009r. miały wyroby przemysłu elektromaszynowego (57,8%) – głównie maszyny i urządzenia mechaniczne oraz środki transportu, następnie wyroby metalurgiczne (11,3%), wyroby przemysłu chemicznego (7,8%), produkty mineralne (5,3%) oraz produkty przemysłu spożywczego (4,4%). )
Największy wzrost wartości eksportu odnotowano w przypadku tłuszczów i olejów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego (o 27,2 mln EUR), broni i amunicji (o 3,6 mln EUR) oraz dzieł sztuki i przedmiotów kolekcjonerskich i antyków (o 0,3 mln EUR). W przypadku wszystkich pozostałych grup towarowych odnotowano spadek wartości eksportu, w tym największy w przypadku pojazdów (o 2 981,6 mln EUR), metali nieszlachetnych i wyrobów z nich (o 2 359,4 mln EUR), oraz maszyn i urządzeń mechanicznych, sprzętu elektrycznego i części do nich (o 1 652,0 mln EUR).
Import
Największymi dostawcami towarów na rynek słowacki w 2009r. były następujące kraje: Niemcy (16,8%), Czechy (12,3%), Rosja (9,0%), Korea Południowa (6,8%), Chiny (5,8%), Węgry (5,3%), Francja (4,7%), Włochy (4,1%), Polska (4,0%), oraz Austria (2,9%). Na ww. 10 krajów przypadało 71,7% słowackiego importu ogółem. Udział krajów UE w słowackim imporcie stanowił 76,6%.
Największy udział w słowackim imporcie (podobnie jak w eksporcie) miały wyroby przemysłu elektromaszynowego (45,9%), oraz wyroby przemysłu chemicznego (13,4%), produkty mineralne (13,0%), produkty metalurgiczne (8,7%) i produkty przemysłu spożywczego (7,0%).
Wzrost wartości importu odnotowano w przypadku materiałów i wyrobów włókienniczych (o 27,1 mln EUR).
Natomiast największe spadki wartości importu odnotowano w przypadkach następujących grup towarowych: maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny i części do nich (o 2 841,7 mln EUR), pojazdy (o 2 493,7 mln EUR), produkty mineralne (o 2 101,4 mln EUR) oraz metale nieszlachetne i wyroby z nich (o 1 997,6 mln EUR).
Prognoza rozwoju gospodarczego Słowacji na rok 2010r.
Sytuacja gospodarcza Słowacji w 2010 poprawia się, choć będzie to dla słowackiej gospodarki kolejny trudny rok. Za pozytywne sygnały zwiastujące poprawę sytuacji gospodarczej Słowacji należy uznać zahamowanie spadku produkcji przemysłowej oraz eksportu. W związku z poprawą wyników makroekonomicznych w IV kwartale 2010 oraz optymistycznymi oczekiwaniami rozwoju gospodarek istotnych partnerów handlowych Słowacji, Ministerstwo Finansów RSł poprawiło makroekonomiczną prognozę rozwoju gospodarczego Słowacji w roku 2010. Ministerstwo Finansów przewiduje wzrost PKB na poziomie 1,9%. Oczekuje się, że w 2010r. „lokomotywą” wzrostu gospodarczego będzie realizacja dużych projektów inwestycyjnych m.in. budowa autostrad w ramach PPP projektów, budowa elektrowni atomowych Mochovce i Jaslovske Bohunice, rekonstrukcja zamku w Bratysławie oraz rozbudowa lotniska w Bratysławie, a także dynamiczne wykorzystywanie funduszy europejskich.
W 2010 r. oczekiwany jest niekorzystny rozwój stopy bezrobocia, która wg prognozy podczas roku osiągnie szczyt 12,9% i po nim rozpocznie jej stopniowy spadek. Jednocześnie przewiduje się, że nadal dotkliwie skutki kryzysu odczuwać będą: budownictwo i przemysł samochodowy, przemysł hutniczy, metalurgiczny, tekstylny, celulozowo-papierniczy, meblowy, turystyka oraz transport.
Prognoza wybranych wskaźników makroekonomicznych na 2010r.
Wskaźnik 2009r. Prognoza
Wartość absolutna Dynamika
%
Produkt Krajowy Brutto (mld EUR) w b.c. 63,3 94,2 2,8
Zatrudnienie (w tys. osób) 2 176,6 95,5 1,3
Bezrobocie (w %) 12,1 126,0 12,9
Liczba bezrobotnych (w tys. osób) 324,2 125,9 X
Średnia płaca nominalna (w EUR) 744,5 103,0 1,6
Indeks płacy realnej x 101,4 X
Średnia stopa inflacji w % x 101,6 2,1
Polsko-słowacka wymiana handlowa w 2009 roku
Według danych Urzędu Statystycznego RSł polsko-słowackie obroty handlowe w 2009r. osiągnęły wartość 4 403 mln EUR i były o 12,8% niższe od obrotów roku poprzedniego. Wartość polskiego eksportu na Słowację wyniosła 1 553 mln EUR była niższa o 15,0%, a wartość polskiego importu ze Słowacji wyniosła 2 850 mln EUR i była niższa o 11,6%. Ujemne dla Polski saldo wymiany handlowej międzyrocznie obniżyło się o 7,2% i wyniosło 1 297 mln EUR.
Od kilku lat dane Urzędu Statystycznego RSł istotnie różnią się od danych statystycznych GUS RP, wg których polski eksport na Słowację w 2009r. wyniósł 2 173 mln EUR przy spadku o 23,8%, a polski import ze Słowacji wyniósł 2 075 mln EUR przy spadku o 23,1%. Wg danych GUS Polska uzyskała ze Słowacją dodatni bilans handlowy w wysokości 97 mln EUR.
W związku z koniecznością zachowania spójności z ogólnymi danymi handlu zagranicznego Słowacji wyżej, dalsza część analizy polsko-słowackich obrotów handlowych oparta jest wyłącznie o dane Słowackiego Urzędu Statystycznego.
Jak już podano w ogólnej charakterystyce rozwoju gospodarczego Słowacji, w układzie terytorialnym słowackiego handlu zagranicznego w 2009r., Polska zajmowała 9 pozycję w słowackim imporcie (udział 4,0%) oraz Polska zajmowała 4 pozycję w słowackim eksporcie (udział 7,2%).
Eksport
Największy udział w polskim eksporcie na Słowację w 2009r. miały wyroby przemysłu elektromaszynowego (20,8%), następnie artykuły rolno-spożywcze (20,2%), wyroby przemysłu chemicznego (16,2%), wyroby przemysłu metalurgicznego (15,8%) oraz produkty mineralne (8,8%). )
Największymi pozycjami polskiego eksportu na Słowację w omawianym okresie były: części i akcesoria do pojazdów samochodowych (udział 6,3% ), węgiel kamienny (3,2%), meble do siedzenia (2,3%), koks (2,3%), pozostałe meble i ich części (2,2%), izolowane druty i kable (2,1%), sery i twaróg (2,0%), oleje ropy naftowej (1,9%), urządzenia odbiorcze dla telewizji (1,8%), chleb i pieczywo (1,7). Na ww. 10 grup towarowych przypadało 25,8% polskiego eksportu ogółem. )
Największy wzrost eksportu odnotowano w przypadku cynku nieprzetworzonego (o 14,3 mln EUR), konstrukcji i części konstrukcji (np. mosty) (o 11,3 mln EUR), sztab i prętów walcowanych na gorąco z żelaza lub stali niestopowej (o 10,5%), cementu portlandzkiego lub innego (o 5,7 mln EUR), nowych opon pneumatycznych z gumy (o 5,5 mln EUR), pojazdów samochodowych do przewozu osób (o 4,9 mln EUR).
Największy spadek w przypadku drutów i kabli izolowanych (o 29,9 mln EUR), olejów ropy naftowej (o 27,3 mln EUR), kątowników, kształtowników i profilów ze stali niestopowej (o 23,6 mln EUR), koksu (o 19,2 mln EUR), pozostałych sztabów i prętów ze stali niestopowej (o 18 mln EUR).
Import
Największy udział w polskim imporcie ze Słowacji miały wyroby przemysłu elektromaszynowego (41,5%), wyroby metalurgiczne (21,6%), wyroby przemysłu chemicznego (10,2%), produkty mineralne (9,0%) oraz artykuły spożywcze (6,7%) ).
Do największych pozycji polskiego importu ze Słowacji należały: urządzenia odbiorcze dla telewizji (14,9%), oleje ropy naftowej (7,9%), pojazdy samochodowe (7,6%), wyroby walcowane płaskie z żelaza albo ze stali niestopowej platerowane (4,2%), wyroby walcowane płaskie z żelaza albo ze stali niestopowej walcowane na gorąco (4,1%), urządzenia nadawcze dla radiofonii i telewizji (3,5%), silniki elektryczne i prądnice (2,7%), aluminium nieprzetworzone (2,6%), części i akcesoria do pojazdów samochodowych (2,1%), wyroby walcowane płaskie z innej stali stopowej (1,9%). Na wymienioną wyżej pierwszą dziesiątkę grup towarowych przypadało 51,5% polskiego importu z tego kraju.
Największy wzrost wartości importu odnotowano w przypadku urządzeń odbiorczych dla telewizji (o 178,6 mln EUR), urządzeń nadawczych do radiotelefonów i radiotelegrafów (o 36,5 mln EUR), aluminium nieprzetworzonego (o 35,4 mln EUR), obrabiarek (o 13,9% mln EUR) oraz urządzeń wideofonicznych (o 9,8 mln EUR).
Największy spadek w przypadku olejów ropy naftowej (o 87,9 mln EUR), żelazostopów (o 61,3 mln EUR), wyrobów walcowanych płaskich ze żelaza albo stali niestopowej walcowanych na gorąco (o 54,8 mln EUR), walcowanych płaskich ze żelaza albo stali niestopowej walcowanych na zimno (o 29,1 mln EUR) oraz drewna surowego (o 27,6 mln EUR).
Polsko-słowacka współpraca inwestycyjna
Duże rezerwy tkwią we wzajemnie lokowanych bezpośrednich inwestycjach zagranicznych (BIZ). Wg dostępnych (niezweryfikowanych) danych Narodowego Banku Słowacji w okresie 3 kwartałów 2009r. na Słowację z Polski napłynęły inwestycje wartości 4,97 mln EUR, co dało jej 14 pozycję wśród inwestorów. Polskie inwestycje na Słowacji związane są głównie z dystrybucją towarów rynkowych (materiały budowlane, meble, artykuły rolno-spożywcze, tekstylia, obuwie, sprzęt gospodarstwa domowego) oraz z branżą samochodową. Należy zauważyć, że dane te nie w pełni odzwierciedlają aktywność polskich inwestorów na rynku słowackim Jedną z przyczyn takiej sytuacji jest fakt, że inwestorzy po ulokowaniu pierwszej inwestycji tworzą na Słowacji filie, które są słowackimi podmiotami prawnymi i dokonywane przez nich inwestycje nie są rejestrowane przez NBS jako polskie. W 2009 roku najwięcej zainwestowała firma Merkury Market (ok. 20 mln eur), która otworzyła w 2009r. 4 sklepy (w planach na 2010r. są kolejne 2. Łącznie sieć sklepów z polskimi art. budowlanymi Merkury Market liczy 11 obiektów) oraz producent mebli Black Red White, który nabył większościowy pakiet akcji spółki Luto a.s. – właściciela sieci salonów meblowych Mega Nabytok.
Ważniejsze obszary zainteresowania słowackich inwestorów na rynku polskim to handel hurtowy i pośrednictwo hurtowe, handel detaliczny oraz produkcja artykułów spożywczych. W 2009r. wyróżniała się aktywność akwizycyjna grupy finansowej Penta, która w Polsce inwestuje od kilku lat. W 2009 r. Penta kupiła m.in udziały w DD Lab (laboratoria medyczne) oraz Fabrykę Lin i Drutu Drumet. Ponadto wśród firm słowackich, które w ostatnim roku podjęły działania akwizycyjne w Polsce, można wymienić także Esset (technologie IT) oraz J&T (private eqiuty).
Perspektywy polsko-słowackiej współpracy handlowej w 2009r.
Wg prognoz, gospodarka Słowacji będzie powoli się ożywiać. Mówiąc o perspektywach rozwoju współpracy handlowej, jako możliwości rozwoju eksportu Polski na Słowację należy wskazać sektory gospodarki wspierane przez rząd słowacki w ramach pakietów antykryzysowych i funduszy europejskich t.j. budowa dróg i autostrad, budowa korytarzy kolejowych, ocieplanie budynków, rozwój energetyki. Stwarza to szanse szczególnie dla polskich materiałów budowlanych, konstrukcji, maszyn i urządzeń. Kluczowe miejsce w polskim eksporcie na Słowację zajmują surowce. W niektórych przypadkach dostawy z Polski całkowicie zdominowały słowackim import np. koks (aż 80% importu Słowacji) i cynk.
Ważnym dla rozwoju polsko-słowackiej współpracy gospodarczej będzie również przewidywany w 2010 r. wzrost konsumpcji wewnętrznej, co umożliwi m.in. zwiększenie polskiego eksportu artykułów spożywczych, odzieży, obuwia. Szansą dla polskich producentów mogą być w dalszym ciągu również te branże gospodarki słowackiej, które będąc kiedyś znaczącymi w przemyśle Słowacji, od szeregu lat odnotowują słabsze wyniki ekonomiczne. Należą do nich: produkcja odzieży, niektóre segmenty przemysłu chemicznego i farmaceutycznego. Wydaje się, że do obszarów współpracy gospodarczej i inwestycyjnej, których znaczenie powinno wrastać można zaliczyć: współpracę w zakresie rozwoju usług transportowych i spedycyjnych, turystyki oraz w dziedzinie energetyki. Nie ulega wątpliwości, że należałoby również zintensyfikować współpracę naukowo-techniczną pomiędzy Polską a Słowacją. Znajduje się ona obecnie na bardzo niskim poziomie.